Small Gods

Altijd Pratchett met pret! Nee wacht…

Het Boek

Small Gods is een standalone boek in het Discworld universum. Dit betekend vooral dat het niet onderdeel is van een serie, maar speelt zich nog steeds af in dezelfde wereld als andere boeken, en sommige (zij-)karakters komen ook hier langs. Een zeker stel dun gefingeerde filosofen komt bijvoorbeeld langs en onderbouwen hun argumenten niet alleen met verbaal geweld.

Het boek 2, Inhoudelijkheid

Wat is geloof? Waarom is geloof? Voor de gelover een gegeven, voor een god het verschil tussen relevantie en nietigheid. Want wat is een god als niet de som van z'n aanbidders. Goden zijn een tastbaar en toetsbaar feit in de Discworld. Sceptici van de Blinde god Io doen er goed aan hun argumenten in de buurt van een hoger metalen object te doen, of binnen. Elke valse noot en geslaagde oogst wordt toegeschreven aan de (regio afhankelijke) relevante instantie. Ik bedank de waterschappen nog wel eens tijdens de zondvloed, een boer doet hetzelfde, of bedankt Ceres als dat de lokale standaard is. Mevrouw Ceres (maar zeg maar Cerrie) zit echter op de afdeling waterzuivering en houdt zich niet bezig met irrigatie.

Goden vallen echter soms uit de mode, maar zijn functioneel onsterfelijk. Wie houdt zich nog echt bezig met Wodan, eerlijk zijn nu Folk metal liefhebbers. Alleen de mede wordt echt aanbeden. Deze vergeten groenten dolen door het land, op zoek naar een mirakel om aan verwant te raken, aangezien dit snel kan resulteren in een (nieuwe) fervente groep aanbidders. Als er 1 schaapsherder over de dam is zegmaar.

Het boek 3, Karakters

Ons hoofdkarakter, Brother Brutha, is een gezette jongen met matige intelligentie en een geheugen als een database. Hij leeft in het uitermate orthodoxe Omnium, waar ze de god Om dienen. Om komt nog wel eens ter aarde als een stier, en houdt zich dan bezig met het rijgen van de ongelovigen, het neerslaan van de atheïsten en het onderwerpen van de andersdenkenden. Een redelijk vaste rots om aan vast te houden.

Op een zonnige middag laat de lokale adelaar echter een schildpad in zijn (niet vergeten, gewoon gastronomisch relevante) groenteperkje vallen welke Brutha adresseert als zijnde de god Om. In tegenstelling tot voorgaande fysieke manifestaties zit Om vast in een redelijk onimposant beest, en ook zijn verdere macht en kunde is proportioneel aan zijn huidige vorm. Brutha is de enige die Om kan horen, en ze zitten voorlopig met elkaar opgescheept.

De lokale geloofondersteuning of Inquisitie houdt zich bezig met nevenzaken zoals het lichamelijk verwerken van gewortelde informatie en het onderdrukken van de bevolking. Hoewel de macht ogenschijnlijk bij de leider van de kerk zit, worden de achterkamers geregeerd door Deacon Vorbis en zijn wereldontsluitende empathie. Wanneer Vorbis er achter komt dat in het heidense Ephebe het geloof is ontsprongen dat de wereld rust op de rust van een enorm schildpad (inconceivable!), smeedt hij het plan om ook deze groepering de wonderen van Om te laten Omarmen. Brutha valt onder de aandacht door zijn perfect gedetailleerde geheugen en wordt meegenomen op deze missie, met de belofte tot potentiele doorstroommogelijkheden binnen het geloofsapparaat als wortel.  

Het boek 4, Het boek

Dit is duidelijk in de periode dat Pratchett een beter gevoel had voor hoe z'n boeken gestructureerd moesten worden. De zijstapjes en absurde humor zijn present (wat doen we hier anders), maar het plot is gefocust en de pacing is solide. Enkele setpieces zoals de eerder vermeldde filosofen, Brother Numrods worstelingen met de aardse geneugden en de lokale woestijnkluizenaar zijn welkome verfrissingen in een sappig plot vol wending. De satire is zoals altijd aanwezig, en hoewel in mijn ogen niet absurd veroordelend, is het boek erg kritisch op grote groepen gelovigen die het kleine plaatje kwijt raken.

Deze was weer een compleet genot en Pratchett op z'n 1 na best, heerlijk.